Аутодонорлар - өз қалауымен өз қажетіне (яғни, өзіне) қан немесе оның құрамдас бөліктерін (плазма, қан жасушалары) дайындауға келіскен адамдар. Аутодонорлардан алынған қан немесе оның компоненттері аутологиялық деп аталады. Аутологиялық қан және/немесе оның компоненттері тек сол адамның - аутодонордың - өзіне ғана қолданылуы мүмкін.
Аутодонорлықтың мақсаты:
- Науқастың алдағы уақыттағы хирургиялық араласуына қажетті аутологиялық қан компоненттерін алдын ала дайындау;
- Денсаулығы жақсы адамдардан аутологиялық қан компоненттерін (эритроциттер, плазма, перифериялық қанның дің жасушалары) ұзақ мерзімге сақтау үшін дайындау.
Бұл компоненттер қажет болған жағдайда (ауру, жарақат, төтенше жағдайлар, операция және т.б.) аутодонорлардың өздеріне қолданылуы мүмкін.
Аутодонорлықты қолданудың негіздемесі:
Соңғы жылдары бірнеше онжылдықтар бойы қан компоненттерін еркін қолданудан кейін, дәрігерлер донорлық қан компоненттерін (плазма, эритроциттер және т.б.) құюмен байланысты бірқатар мәселелерге тап болды:
- Қазіргі медицина деңгейінде қан компоненттерімен бірге жұғатын инфекциялық агенттердің берілу қаупін толығымен жою мүмкін емес;
- Донорлық қан компоненттерін құю кезінде иммунологиялық асқынулардың туындау қаупі бар;
- Клиникалық жаңа технологиялардың, агрессивті емдеу әдістерінің енгізілуі қан және оның компоненттеріне деген сұранысты арттырады;
- Әлеуметтік - экономикалық, эпидемиологиялық және басқа да себептерге байланысты донорлар санының азаюы.
Аутологиялық қан компоненттерін қолданудың артықшылықтары:
- Донорлық қан арқылы берілетін ауру қоздырғыштарымен жұқтыру қаупінің болмауы;
- Гемотрансфузиялық иммунологиялық асқынулар қаупінің болмауы (аллергиялық және фебрильді реакциялар, сенсибилизация және т.б.);
- Сирек қан топтарында донор компоненттерінің жетіспеушілігі кезінде де тәуелділіктің болмауы;
- Қан компоненттерін құюдың жоғары клиникалық тиімділігі;
- Донорлық қан компоненттерін құюға қарсы көрсетілімдер болғанда немесе олар болмаған жағдайда - бұл емдеудің жалғыз мүмкіндігі.
